Wij kunnen de Dodenherdenking vandaag in Maasniel niet houden zoals wij gewend zijn vanwege alle beperkingen ivm de corona-maatregelen, maar ik vond mijn toespraak van de dodenherdenking van vorig jaar en ik denk dat het nog actueel is en blijft. Daarom wil ik het graag met jullie delen.

In de viering van de Eucharistie hebben wij ook voor alle oorlogsslachtoffers gebeden en voor al jullie intenties, in het bijzonder voor de moeder van Hetty Gommans voor wie vandaag de Uitvaartsmis werd gevierd.

Toespraak bij de Dodenherdenking in Maasniel in 2019:

Geef vrijheid door. Dat is de slogan waarmee het Nationaal Comité 4 en 5 mei tot volgend jaar een appel doet op iedereen van ons om ons in te zetten voor de waarde van vrijheid. Geef vrijheid door. Dat proberen we al 75 jaar te doen door o.a. deze jaarlijks afspraken op 4 en 5 mei om door te geven aan Nederland en de wereld dat vrijheid niet vanzelfsprekend is.

We mogen ons daarom vanavond ook afvragen: geven wij ook in onze stad, in onze buurt, in onze verenigingen, in onze kerken, in onze families, voldoende vrijheid door? Hoe kunnen we bijdragen aan een samenleving waar vrijheid gewaarborgd blijft?

In de tekst van het nationaal comité over het jaarthema: In vrijheid kiezen worden we eraan herinnerd dat we in Nederland bevoorrecht zijn: Iedere dag weer kunnen we in Nederland doen en laten wat we willen. We leven in een vrij land, mogen over van alles en iedereen een mening hebben en bepalen zelf wat goed voor ons is. Maar tegelijkertijd mogen we beseffen dat onze keuzes niet los staan van de wereld waarin we leven. De vrijheden van de een kunnen de onvrijheden van de ander betekenen. Het jaarthema vraagt ons hier kritisch over na te denken. Nemen we verantwoordelijkheid voor onze keuzes? Zijn er, behalve juridische, niet ook morele of ethische grenzen aan de keuzevrijheid die we hebben? Zijn we in staat verder te kijken dan onze eigen vrijheden? En verplaatsen we ons nog voldoende in de ander?”

Dit alles mag ons aan het denken zetten! Vrijheid brengt een grote verantwoordelijkheid met zich mee. Vrijheid is niet onbegrensd en vrijheid is geen vrijblijvendheid die kan uitmonden in onverschilligheid.

We zijn inderdaad bevoorrecht in Nederland. Wij bezitten hier zoveel rechten en privileges die wij soms als vanzelfsprekend beschouwen maar die het niet altijd zijn geweest en het helaas in vele landen nog niet zijn. Daarom schrijft Voorzitter Khadija Arib, van de Tweede Kamer, in haar jaarthema-tekst over een citaat van Elie Wiesel, een overlevende van Auschwitz, die gezegd heeft over het gevaar dat schuilt in zwijgen en wegkijken: “Het tegenovergestelde van liefde is niet haat, maar onverschilligheid”.

Kunnen we echt onverschillig blijven tegenover de gebeurtenissen van de afgelopen maanden in Nieuw Zeeland tegen moslims, in Sri Lanka tegen christenen en in Amerika tegen Joden, of in Venezuela tegen de mensheid en democratie? We moeten helaas opnieuw constateren dat vrijheid, van godsdienst, van meningsuiting, maar ook het kiesrecht en de democratie nog steeds niet vanzelfsprekend is. Daarom gedenken wij ieder jaar opnieuw de vele mensen die tijdens de Tweede Wereldoorlog daar een hoge prijs voor betaald hebben, door zelf hun eigen leven, soms ook vrijwillig en moedig, op te offeren voor de bescherming van deze menselijke rechten. Het waren misschien gewone mensen, maar ze hebben buitengewone offers opgebracht opdat wij vandaag van deze rechten gebruik kunnen maken.

Maar u weet ook goed dat er helaas nog steeds mensen zijn, niet ver hier vandaan en misschien zelfs in onze directe omgeving die de vrede nog steeds in gevaar brengen en misschien nog steeds niets geleerd hebben van het verleden; misschien dragen we zelf soms onbedoeld ook mee aan een leefklimaat waar bepaalde groeperingen en razen gestigmatiseerd worden, waar geen ruimte meer is voor onze verscheidenheid; misschien leeft er in ook ons af en toe in het klein dit gevoel van angst die geen ruimte laat voor het anders zijn van de andere, misschien zijn we soms ook bang voor elkaars verschillen; misschien mag vandaag tot ieder van ons dit besef doordringen dat een duurzame vrede en vrijheid alleen daar gewaarborgd zijn waar mensen en culturen open staan voor elkaar met respect voor elkaars eigenheden.

Laten we daarom niet onverschillig te blijven ten overstaan van de vele uitdagingen die onze vrije maatschappij met zich meebrengt, van welke aard dan ook, uitdagingen die het leven en de vrijheid van mensen soms heel dichtbij hier in onze stad en in ons land, of waar dan ook ter wereld, bedreigen.

Ik wil afsluiten met een gebed tot God, onze Barmhartige Vader: help ons met de liefde die Gij aan het kruis hebt getoond, een liefde die niet onverschillig blijft tegenover het lijden van de mensheid maar die haat en geweld beantwoorde met vergeving en verzoening, opdat we elkaar mogen accepteren zoals wij zijn en opdat we mogen bijdragen aan een leefklimaat waar mensen geen angst voelen voor elkaar, ongeacht politieke voorkeur, godsdienst, kleur, afkomst. Een maatschappij waar iedereen mag zijn zoals die is en waar elkaars verscheidenheid niet als een bedreiging maar als een rijkdom wordt ervaren. Moge uw vrede en uw rijk onder ons komen.