Broeders en zusters,

Elk jaar mogen we ons in de veertigdagentijd realiseren dat we in ons leven en in onze verhouding met God momenten van bezinning en bekering nodig hebben. Ze helpen ons om meer open te staan voor Gods genade en voor de Woorden die Hij tot ons spreekt. Op deze manier kunnen we beter de rijkdom ervaren die God ons wil schenken.

Het is in de Kerk een gewoonte geworden om tijdens een jaar een bepaalde thematiek in het bijzonder aan de orde te stellen. Zo heeft paus Franciscus dit jaar uitgeroepen tot het ‘Jaar van het Godgewijde leven’. In mijn adventsbrief heb ik daar al op gewezen.

Tegelijkertijd staat dit jaar ook bijzonder in het teken van de synode over het gezin. Deze werd enkele maanden geleden in Rome gehouden en krijgt aan het einde van dit jaar een vervolg. In zijn boodschap aan de religieuzen schrijft paus Franciscus: “Ik prijs de Heer voor de gelukkige samenloop van het ‘Jaar van het Godgewijde leven’ met de synode over het gezin. Het gezin en het godgewijde leven zijn roepingen die rijkdom en genade voor allen brengen.”

Aan het einde van de synode, afgelopen oktober, heeft paus Franciscus de lokale Kerken opgeroepen om na te denken over de uitkomsten van de eerste synode en om de problematiek te laten rijpen. In ons bisdom hebben we dit gedaan door de vragenlijsten, die uitgangspunt zijn voor de komende synode, naar de parochies te sturen. Ook wordt de thematiek in de verschillende adviesraden aan de orde gesteld.

Nu de visie van de Kerk en van de gelovigen op huwelijk en gezin zo uitdrukkelijk onderwerp van discussie is geworden, spreekt het voor zich dat iedereen daarover zijn eigen gedachten vormt. Tegelijkertijd beseffen we dat huwelijk en gezin te maken hebben met een genadevolle werkelijkheid die God ons schenkt en die we niet zelf kunnen uitvinden. Vanuit dat besef heeft paus Franciscus deze thematiek tot onderwerp van synodes gemaakt. In gezamenlijkheid kunnen bisschoppen van de wereldkerk zo de leiding van de heilige Geest tot uitdrukking brengen. Het zoeken naar wat goed en waar is in geloof, is een proces van de hele Kerk.

Tegelijkertijd gebeurt deze zoektocht ook altijd “met en onder Petrus”, zoals de paus het zelf formuleerde. Paus Franciscus benadrukt zowel het belang van de inbreng van alle bisschoppen – ja, zelfs van alle gelovigen – als ook het belang van zijn eigen aanwezigheid als hoeder van het geloof en als opperste herder van de Kerk.

In deze zin zijn onze eigen gedachten en overtuigingen met betrekking tot huwelijk en gezin ontzettend waardevol, maar zijn ze nooit het allerlaatste woord. Het mooie van de katholieke Kerk is nu juist dat wij Gods leiding ook mogen ervaren in de woorden die de paus en de bisschoppen spreken.

Het ligt in de verwachting dat de paus de conclusies van deze synode zal weergeven in een zogeheten apostolische exhortatie. Dit document is straks leidend in ons omgaan met de problematiek rond huwelijk en gezin. Niemand kan het zich permitteren om daarin eigen wegen te gaan. De verdeeldheid onder de gelovigen, die daarvan het gevolg zou zijn, is per definitie tegengesteld aan Gods wil en heeft rampzalige gevolgen. We vinden Hem nu eenmaal pas ten volle binnen de eenheid van de Kerk.

Overigens heeft veel van de problematiek rond huwelijk en gezin te maken met eenheid en verdeeldheid. Tegelijkertijd heeft het ook iets oneigenlijks om steeds te spreken over de ‘problematiek’ van huwelijk en gezin. We doen het huwelijk zeer te kort als we het beschouwen als een brandhaard van problemen.

Huwelijk en gezin zijn nu juist de gewone weg waarlangs mensen hun leven invulling geven. De manier waarop ze gelukkig kunnen worden. En vooral ook de wijze waarop ze Gods plan met de mens vorm geven en zichtbaar maken. Het zou zeer onterecht zijn om het huwelijk te zien als een bron van ruzie en ongeluk. Het gaat vooral om de vraag op welke manier we een antwoord kunnen geven in situaties, waarin de voornemens en de overtuigingen van het begin niet tot vervulling kunnen komen.

Het vraagt van ons een houding van geloof en trouw aan Gods Woord. En daarbij ook van openheid en moed, als het gaat om de weg die de paus en de bisschoppen ons wijzen. Van één zekerheid mogen we daarbij steeds overtuigd zijn: die weg zal er een zijn in de lijn van de Traditie en in overeenstemming met het geloof van alle eeuwen. Tegelijkertijd zal er ook de nieuwheid in doorklinken die de heilige Geest steeds weer aan Zijn Kerk schenkt.

In de veertigdagentijd willen we onze blik vooral op God richten. Dan zien we hoe heilzaam het is om los te komen van onze eigen verlangens en wensen. Juist ook met betrekking tot de synode zal dat een goede houding zijn: in dankbaarheid van God dát verwachten wat goed is voor de mens. We mogen ons allemaal zeer betrokken weten bij het proces dat in onze Kerk plaatsvindt. Maar daarbij is het een grote genade dat we erop mogen vertrouwen dat de goede God Zijn Kerk leidt. Door de heilige Geest en door de opvolger van Petrus blijft Hij zijn Kerk steeds nabij. Laten we in geloof en vertrouwen die genade aannemen.

Ik wens u van harte een vruchtbare en gezegende veertigdagentijd toe.

Roermond,

+ Franz Wiertz,
bisschop van Roermond